Tập đoàn lớn nhất Việt Nam Vingroup đang phải đối mặt với những rủi ro tài chính ngày càng tăng do công ty con VinFast thua lỗ, bất chấp kế hoạch mở rộng toàn cầu đầy tham vọng.
Có tới 70% lượng xe bàn giao của VinFast trong năm ngoái thuộc về GSM, hãng điều hành taxi và cho thuê xe điện mà ông Vượng sở hữu 95% cổ phần - NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
VinFast sẽ tiếp tục bán xe điện cho các công ty thành viên của Vingroup trong năm nay, khi hãng phải vật lộn để thu hút người mua lẻ trong bối cảnh nhu cầu xe điện trên toàn cầu chậm lại, theo phân tích của Reuters dựa trên hồ sơ chứng khoán gần đây và thông tin do công ty cung cấp.
Những phát hiện này cũng nhấn mạnh những rủi ro đối với công ty mẹ Vingroup khi VinFast lỗ tổng cộng 5,7 tỷ USD trong ba năm qua.
Giá cổ phiếu của hãng xe điện Việt Nam đã giảm 38% kể từ khi niêm yết tại Mỹ vào tháng 8/3023, trong khi số tiền đi vay tăng lên.
Theo hồ sơ của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ vào cuối tháng 3, VinFast nhận được 11,4 tỷ USD vốn đầu tư từ Vingroup, các công ty liên kết và nhà sáng lập là tỷ phú Phạm Nhật Vượng từ khi thành lập vào năm 2017 đến ngày 31/12/2023.
Tháng trước, VinGroup đã công bố bán cổ phần và tài sản trị giá 1,6 tỷ USD tại đơn vị bán lẻ Vincom Retail. Đơn vị bán lẻ này là một trong những cỗ máy tạo ra lợi nhuận chính của tập đoàn, bên cạnh công ty con bất động sản Vinhomes, đơn vị dù vẫn tạo ra doanh thu nhưng đang đối mặt với một thị trường bất động sản đầy khó khăn.
Vingroup nói rằng một phần số tiền thu được từ đây sẽ được chuyển cho VinFast, công ty con mà hãng cho biết có tiềm năng tăng trưởng cao hơn.
Nhưng VinFast đang gặp khó khăn ngay cả ở thị trường nội địa.
Có tới 82% trong tổng doanh thu 1,1 tỷ USD từ bán xe của VinFast là từ các công ty thuộc Vingroup hoặc thuộc sở hữu của ông Vượng, người đồng thời là Tổng Giám đốc điều hành VinFast và kiểm soát gần 98% cổ phiếu niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ Nasdaq.
Gần như toàn bộ doanh số bán lẻ của VinFast tại Việt Nam cũng được thúc đẩy bởi các chương trình chiết khấu mạnh thông qua chiến dịch tiếp thị chung với người mua bất động sản của Vinhomes.
Mức độ phụ thuộc của VinFast vào bán hàng và tài chính từ các công ty của Vingroup chưa từng được báo cáo trước đây.
Cho đến nay, VinFast cho biết khoảng 70% lượng xe bàn giao trong năm ngoái là cho khách hàng Green SM (GSM), nhà điều hành taxi và cho thuê xe điện mà ông Vượng sở hữu 95%.
Ngoài doanh thu bán ô tô và xe máy điện trị giá 839 triệu USD cho GSM, VinFast còn có hợp đồng bán xe điện trị giá 57 triệu USD với Vinhomes, hợp đồng bán xe điện trị giá 1 triệu USD với Vingroup và xe buýt điện trị giá 7 triệu USD cho VinBus vào năm ngoái.
VinFast cũng tặng phiếu mua hàng trị giá lên tới 350 triệu đồng cho mỗi khách hàng mới mua nhà của Vinhomes vào năm ngoái. Dữ liệu cho thấy doanh số bán xe điện từ chương trình giảm giá đã tạo ra khoảng 14% doanh thu xe điện, có thể đại diện cho gần như toàn bộ doanh số bán lẻ của hãng tại Việt Nam.
Việc chiết khấu mạnh cho thấy rõ áp lực bán hàng mà VinFast đang phải đối mặt khi các dòng sản phẩm từ mẫu xe thể thao đa dụng VF8 đến crossover đa dụng VF5 vẫn chưa thu hút được sự quan tâm đáng kể từ người mua lẻ, khiến công suất đang được giữ ở mức không có lãi.
Con số 35.000 chiếc xe điện được bán ra vào năm ngoái, thấp hơn mục tiêu 50.000 chiếc, chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng công suất 300.000 xe tại nhà máy ở Hải Phòng.
Năm nay, VinFast đặt mục tiêu đạt doanh số 100.000 xe khi mở rộng trên toàn cầu.
'Không bền vững'
GSM, công ty đóng vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng doanh số bán hàng của VinFast kể từ khi thành lập vào năm ngoái, đã ký một thỏa thuận trị giá 419 triệu USD để mua thêm 14.600 ô tô điện. Khoản này chưa từng được công bố trước đây.
Vingroup, công ty mẹ phụ trách truyền thông cho cả VinFast và GSM, cho biết hãng taxi đặt mục tiêu tăng gấp đôi số lượng tài xế lên tới 50.000 người trong năm nay.
Không giống như các đối thủ trong khu vực Đông Nam Á là Grab và Gojek, những chiếc taxi và tài xế của GSM được thêm trực tiếp vào bảng lương (tức tài xế là nhân viên của GSM và xe là do công ty sở hữu), một chiến lược giúp hãng tăng trưởng nhanh chóng nhưng cũng làm tăng chi phí.
Dữ liệu ngành cho thấy GSM chiếm 18% thị trường dịch vụ gọi xe tại Việt Nam trong quý 4/2023, xếp sau Grab.
Kengo Kurokawa, người đứng đầu công ty nghiên cứu Asia Plus, cho biết ông không nghĩ mô hình kinh doanh của GSM bền vững do cơ cấu chi phí cao và khả năng sinh lời thấp của thị trường. “Phần lớn nó chỉ có ý nghĩa khi được coi là một công cụ quảng cáo cho VinFast,” ông nói.
Vingroup cho biết GSM sẽ không sinh lời ngay lập tức mà là “trước năm 2030” và bản thân các tài xế cũng có thể trở thành đối tác thay vì nhân viên nếu sở hữu xe VinFast. Tập đoàn lớn nhất Việt Nam từ chối đưa ra dự báo về doanh số bán xe dự kiến của VinFast cho GSM trong năm nay nhưng cho biết nhà điều hành taxi này đang đàm phán với VinFast "để tăng thêm quy mô đội xe của mình".
Giới đầu tư lo ngại
Mục tiêu tăng gần gấp ba doanh số bán xe trong năm nay của VinFast giờ đây càng khó khăn hơn do nhu cầu xe điện toàn cầu giảm mạnh, có thể buộc hãng phải tìm kiếm thêm hỗ trợ tài chính từ tập đoàn mẹ trong lúc đang gặp khó khăn trong việc đảm bảo với các nhà đầu tư chiến lược tỏ ra quan tâm khi hãng niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ vào năm ngoái.
Cổ phiếu của VinFast đã giảm mạnh 97% so với mức đỉnh sau khi ra mắt thị trường, thời điểm giá trị vốn hóa của công ty này vượt qua nhà sản xuất ô tô lão làng Ford của Mỹ. Hiện nay, vốn hóa của công ty là 9,2 tỷ USD.
Với việc VinFast thua lỗ, tỷ suất lợi nhuận ròng của Vingroup giảm gần một nửa trong năm ngoái xuống còn 1,2%.
“Chúng tôi hy vọng rằng mối lo ngại của các nhà đầu tư sẽ giảm dần,” Vingroup cho biết và tuyên bố thêm rằng họ “sẽ thực hiện các cam kết còn lại với VinFast”, rồi từ đó VinFast sẽ chuyển sang “độc lập tài chính hơn”.
VinFast có kế hoạch chi tới 1,5 tỷ USD trong năm nay và tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã cam kết dùng 400 triệu USD để xây dựng các trạm sạc tại Việt Nam.
Vingroup cho biết ông Vượng cam kết đầu tư nhiều hơn vào VinFast nếu cần thiết, một chiến lược mà ông thừa nhận vào năm ngoái là không có nhiều ý nghĩa về mặt kinh tế.
“Nếu vì kiếm tiền, ban lãnh đạo Vingroup không dại gì lao vào một lĩnh vực khó như sản xuất ô tô,” ông Vượng nói tại đại hội cổ đông hồi tháng 5/2023.
"Vingroup quyết định làm VinFast xuất phát từ trách nhiệm xã hội và lòng yêu nước."
Nguồn: BBC
© 2024 | Thời báo MỸ
